الزامات کنترل صدا و ارتعاش در صنعت نفت

هدف اصلی این استاندارد، ارائه راهنما و الزامات فنی برای تشخیص منابع انتشار صدا و ارتعاش، روش‌های پیشگیری و کنترل، و پایش آلودگی صوتی و ارتعاشی در تأسیسات و تجهیزات صنعت نفت است. این اقدامات با هدف حفاظت از جنبه‌های بهداشت شغلی کارکنان، ایمنی محیط کار و حفاظت از محیط زیست انجام می‌شود و کلیه مراحل طراحی، ساخت، راه‌اندازی، بهره‌برداری و برچیدن تأسیسات را در بر می‌گیرد.

استاندارد ملی شماره ۲۳۳۰۶ با عنوان الزامات کنترل صدا و ارتعاش در صنعت نفت بر یک رویکرد سلسله مراتبی برای کنترل صدا و ارتعاش تأکید دارد. اولویت اصلی با روش‌های فنی – مهندسی است که شامل کنترل در منبع تولید (مانند اصلاح طراحی، استفاده از تجهیزات کم‌صدا)، کنترل در مسیر انتشار (مانند استفاده از موانع، محفظه‌ها، سایلنسرها، عایق‌ها) و کنترل در محل دریافت‌کننده (مانند اتاقک‌های صوتی) می‌شود. پس از آن، روش‌های مدیریتی (مانند کاهش زمان مواجهه، چرخش شغلی) و در نهایت، به عنوان آخرین راه حل، استفاده از وسایل حفاظت فردی (مانند گوشی‌های حفاظتی) مد نظر قرار می‌گیرد.

استاندارد ۲۲۳۰۶ به کنترل صدای لوله‌ها توجه ویژه‌ای دارد (بخش ۵-۳-۶). ابتدا باید با استفاده از مدل‌های معتبر، تراز توان صوتی لوله‌ها محاسبه یا اندازه‌گیری شود. در صورت بالا بودن صدا، راهکارهایی مانند استفاده از عایق‌های صوتی مناسب (بر اساس کلاس‌بندی A, B, C)، نصب صحیح و اصولی عایق و پوشش‌های آن (جلوگیری از ایجاد پل صوتی)، و استفاده از اتصالات انعطاف‌پذیر برای جلوگیری از انتقال ارتعاش به سازه‌ها توصیه می‌شود.

استاندارد ۲۲۳۰۶ در بخش‌های ۷-۴ و ۷-۷ به طور خاص به کنترل صدای ناشی از کمپرسورها و فلرها پرداخته است. برای کمپرسورها، عواملی مانند نوع گاز، سرعت چرخش، طراحی پره‌ها و پوسته مورد بررسی قرار می‌گیرد و راهکارهایی چون استفاده از محفظه‌های آکوستیکی، سایلنسرها و بهینه‌سازی فرآیند پیشنهاد می‌شود. برای فلرها نیز با توجه به اهمیت عملکرد ایمن آن‌ها، روش‌های کنترلی مانند طراحی فلرهای کم‌صدا و استفاده از موانع صوتی در مرحله طراحی اولیه مورد تأکید قرار گرفته است.

استاندارد ملی شماره ۲۳۳۰۶ با عنوان الزامات کنترل صدا و ارتعاش در صنعت نفت بر اهمیت مستندسازی فنی تأکید دارد (بخش ۹-۴ و ۱۰-۴). لازم است کلیه نقشه‌ها، اطلاعات فنی تجهیزات، نتایج اندازه‌گیری‌ها و ارزیابی‌های صدا و ارتعاش، جزئیات طرح‌های کنترلی اجرا شده، گزارش‌های نظارتی و نتایج آزمون‌های موفقیت کنترل، به طور کامل و مدون تهیه و نگهداری شوند. این مستندات برای پایش وضعیت، تعمیرات و نگهداری و ارزیابی‌های بعدی ضروری هستند.